23 maja 2019 szczecińscy bibliotekarze mieli okazję uczestniczyć w oprowadzaniu kuratorskim po po wystawie Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie "Lubinus mniej znany". Wystawa ukazywała Eilharda Lubinusa (1565–1621) jako wszechstronnego uczonego, który przed działalnością jako kartograf, zyskał poważanie jako teolog i filolog związany z Akademią Rostocką. Na wystawie zaprezentowano obiekty ze zbiorów Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, Archiwum Państwowego i Książnicy Pomorskiej w Szczecinie. Towarzyszyło jej seminarium pod tym samym tytułem (27.04.2019) oraz folder. Bibliotekarzy oprowadzała dr Agnieszka Borysowska - sekretarz naukowy Książnicy Pomorskiej w Szczecinie, członkini Koła 1 Szczecin OZ SBP, a także konsultantka naukowa wystawy i autorka referatu seminarium poświęconego Lubinusowi.
____________________________
Eilhard Lubinus (1565–1621) - przez współczesnych pomorzan kojarzony
jako twórca zachwycających precyzją i szatą graficzną map Rugii i
Księstwa Pomorskiego, wykonanych na zlecenie dworów książęcych w
Wołogoszczy i w Szczecinie - w swej działalności nie ograniczył się tylko do kartografii. Jego działalność naukowa,
rozwijana na Akademii Rostockiej, koncentrowała się na pracach z zakresu
filologii, translatoryki, poezji i teologii. Lubinus jest autorem m.in.
edycji krytycznych i komentarzy do poezji satyryków rzymskich
(Horacego, Persjusza, Juwenalisa). W 1604 r. wydał ponadto znakomity
słownik grecko-łaciński Clavis Graecae linguae (wznowiony po raz ostatni
w formie reprintu w 2010), a w latach późniejszych trójjęzyczną
grecko-łacińsko-niemiecką edycję Nowego Testamentu (zadedykowaną księciu
pomorskiemu Filipowi II), która stała się sławna dzięki filologicznej
solidności i treści przedmowy, zawierającej krytykę ówczesnych metod
nauczania łaciny jako sprzecznych z naturą, zatruwających życie uczniom i
zniechęcających nauczycieli. Autor opowiadał się za używaniem obrazów i
metod traktujących ją jako język żywy. Sugerował stworzenie
ilustrowanego podręcznika do nauki języka łacińskiego.
Wystawa Lubinus mniej znany ukazuje postać uczonego w pełniejszym niż
dotychczas wymiarze, koncentrując się zarówno na jego osiągnięciach
akademickich, jak i pracach kartograficznych. Ekspozycję, złożoną ze
zbiorów własnych Zamku oraz obiektów udostępnionych z zasobów Archiwum Państwowego w Szczecinie i Książnicy Pomorskiej w Szczecinie, dopełniają
prezentowane po raz pierwszy najnowsze nabytki Zamku: mapa Czech Petrusa
Kaeriusa z 1642 oraz mapa Azji Henricusa Hondiusa z 1631, dedykowane
uczonemu z Rostocku.
Partnerzy projektu: Archiwum Państwowe w Szczecinie, Instytut
Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego i
Książnica Pomorska w Szczecinie.
Wystąpienia seminarium "Lubinus mniej znany", 27.04.2019:
Eilhard Lubinus – filolog
dr Agnieszka Borysowska, literaturoznawca, latynista, pracownik naukowy Książnicy Pomorskiej w Szczecinie
Eilhard Lubinus, współcześnie określany najczęściej mianem kartografa, był przez całe zawodowe życie nauczycielem akademickim, związanym z jedną uczelnią – Akademią Rostocką. Zwyczajem wykładowców swojej epoki publikował także pomoce dydaktyczne do nauki języków klasycznych (greki i łaciny). W okresie sprawowania funkcji profesora teologii (1605-1621) opracował ponadto edycje poszczególnych ksiąg Nowego Testamentu w trzech językach – greckim, łacińskim i niemieckim. Jak zgodnie uznają badacze, edycje te przyniosły uczonemu sławę nie przez wzgląd na zamieszczoną w nich egzegezę, lecz z uwagi na ich filologiczną precyzję, bowiem nawet w swoich pracach teologicznych pozostał Lubinus przede wszystkim filologiem.
Czy Lubinus był heretykiem dla swoich luterańskich współbraci?
prof. Piotr Urbański, neolatynista, historyk literatury, zastępca dyrektora Instytutu Filozofii Klasycznej na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu
Wśród licznych dyscyplin naukowych, jakimi zajmował się Lubinus, była również teologia. Jego najważniejsze dzieło w tym zakresie to Phosphorus, sive de prima causa et natura mali tractatus (Rostock 1596. Phosphorus, czyli traktat o pierwszej przyczynie i naturze zła). Pomimo tego, że dzieło stanowiło polemikę z ujęciem kalwińskim zagadnienia, uczony został pomówiony o kalwinizm i manicheizm przez Alberta Grauera. Swojemu polemiście teolog odpowiedział w następnym dziele. Owa polemika miała znaczenie nie tylko ściśle teologiczne, ale i polityczne. Luteranizm był bowiem jedyną religią, której wyznawanie było w Księstwie Pomorskim legalne, a wszelkie dyskusje teologiczne skierowane było przeciwko nie katolicyzmowi, ale kalwinizmowi. Ten stanowił niebezpieczeństwo również o charakterze politycznym, był bowiem identyfikowany (zwłaszcza nieco później, po roku 1613), jako wyznanie elektora brandenburskiego, który po prawdopodobnym wygaśnięciu dynastii Gryfitów mógłby się stać władcą Pomorza. Referat ma na celu prześledzenie argumentacji Lubinusa i przyczyn, dla których został pomówiony przez swych luterańskich współbraci o herezję.
Amicus cartographorum. Mapy dedykowane Lubinusowi
prof. dr hab. Radosław Skrycki , historyk, członek PAN, Dyrektor Instytutu Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Szczecińskim
Eilhard Lubinus znany jest przede wszystkim jako autor wielkiej mapy Księstwa Pomorskiego. Badacze nowożytnej łaciny i greki mogą go kojarzyć jako komentatora dzieł klasyków rzymskich. Tymczasem postać rostockiego kartografa była znana w największym ośrodku produkcji kartograficznej – Amsterdamie, a swoje mapy dedykowali mu tacy koryfeusze nowożytnej kartografii jak Petrus Kaerius czy Henricus Hondius. Referat ma przybliżyć autorów tych map i ich dzieła poświęcone Eilhardowi Lubinusowi.
dr Agnieszka Borysowska, literaturoznawca, latynista, pracownik naukowy Książnicy Pomorskiej w Szczecinie
Eilhard Lubinus, współcześnie określany najczęściej mianem kartografa, był przez całe zawodowe życie nauczycielem akademickim, związanym z jedną uczelnią – Akademią Rostocką. Zwyczajem wykładowców swojej epoki publikował także pomoce dydaktyczne do nauki języków klasycznych (greki i łaciny). W okresie sprawowania funkcji profesora teologii (1605-1621) opracował ponadto edycje poszczególnych ksiąg Nowego Testamentu w trzech językach – greckim, łacińskim i niemieckim. Jak zgodnie uznają badacze, edycje te przyniosły uczonemu sławę nie przez wzgląd na zamieszczoną w nich egzegezę, lecz z uwagi na ich filologiczną precyzję, bowiem nawet w swoich pracach teologicznych pozostał Lubinus przede wszystkim filologiem.
Czy Lubinus był heretykiem dla swoich luterańskich współbraci?
prof. Piotr Urbański, neolatynista, historyk literatury, zastępca dyrektora Instytutu Filozofii Klasycznej na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu
Wśród licznych dyscyplin naukowych, jakimi zajmował się Lubinus, była również teologia. Jego najważniejsze dzieło w tym zakresie to Phosphorus, sive de prima causa et natura mali tractatus (Rostock 1596. Phosphorus, czyli traktat o pierwszej przyczynie i naturze zła). Pomimo tego, że dzieło stanowiło polemikę z ujęciem kalwińskim zagadnienia, uczony został pomówiony o kalwinizm i manicheizm przez Alberta Grauera. Swojemu polemiście teolog odpowiedział w następnym dziele. Owa polemika miała znaczenie nie tylko ściśle teologiczne, ale i polityczne. Luteranizm był bowiem jedyną religią, której wyznawanie było w Księstwie Pomorskim legalne, a wszelkie dyskusje teologiczne skierowane było przeciwko nie katolicyzmowi, ale kalwinizmowi. Ten stanowił niebezpieczeństwo również o charakterze politycznym, był bowiem identyfikowany (zwłaszcza nieco później, po roku 1613), jako wyznanie elektora brandenburskiego, który po prawdopodobnym wygaśnięciu dynastii Gryfitów mógłby się stać władcą Pomorza. Referat ma na celu prześledzenie argumentacji Lubinusa i przyczyn, dla których został pomówiony przez swych luterańskich współbraci o herezję.
Amicus cartographorum. Mapy dedykowane Lubinusowi
prof. dr hab. Radosław Skrycki , historyk, członek PAN, Dyrektor Instytutu Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Szczecińskim
Eilhard Lubinus znany jest przede wszystkim jako autor wielkiej mapy Księstwa Pomorskiego. Badacze nowożytnej łaciny i greki mogą go kojarzyć jako komentatora dzieł klasyków rzymskich. Tymczasem postać rostockiego kartografa była znana w największym ośrodku produkcji kartograficznej – Amsterdamie, a swoje mapy dedykowali mu tacy koryfeusze nowożytnej kartografii jak Petrus Kaerius czy Henricus Hondius. Referat ma przybliżyć autorów tych map i ich dzieła poświęcone Eilhardowi Lubinusowi.
O wystawie:
https://www.archaeologie.bl.ch/uploads/files/website/ABJ_2018.pdf
Oprac.: MarKu na podstawie materiałów promocyjnych ZKS.
Fot.: MarKu
Oprac.: MarKu na podstawie materiałów promocyjnych ZKS.
Fot.: MarKu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz